Als je een boot gaat huren in Friesland of elders in Nederland, dan gaan we er hier vanuit dat dat altijd een jacht of boot is met een lengte korter dan 20 meter. Binnen de verkeersregels op het water noemen we dit "kleine schepen". Je dient dan ook altijd voorrang te verlenen op grote schepen die dus langer zijn dan 20 meter. Hierbij kun je denken aan passagiersschepen, veerponten, vrachtschepen e.d. Maar let op: Ook aan vissersboten, sleepboten e.d die op dat moment in bedrijf zijn, dien je voorrang te verlenen. Ook al zijn deze korter dan 20 meter.
Stuurboord gaat voor bakboord. Ofwel: rechts heeft voorrang. Dat lijkt dus op de situatie op de weg.
Als je in een betonde (aangegeven met betonningen/kenmerken) vaargeul aan stuurboordzijde (rechts) van het hoofdvaarwater vaart, heb je voorrang op boten en schepen die het hoofdvaarwater op willen varen. Een uitzondering hierop zijn schepen die zelf ook uit een betond vaarwater komen varen. In dat gevel geldt de regel "groot gaat voor klein" weer. Kleine schepen (jij dus) moeten dan op het hoofdvaarwater toch voorrang verlenen aan grotere schepen die van het betond nevenvaarwater komen.
Een motorjacht (tot 20 meter) moet voorrang verlenen aan een klein zeiljacht (tot 20 meter) als hun koersen kruisen en geen van de boten aan stuurboordwal vaart. Een grote motorboot (20m.+) of een groot zeilschip verleent in deze situatie dan weer voorrang aan het schip dat van stuurboord nadert. Als een zeilschip op de motor vaart, beschouwen we deze als een motorboot!
Voor de regels op het water tussen kleine motorboten op ruim water onderling geldt dat als hun koersen kruisen en geen van de boten aan stuurboordwal vaart, krijgt de boot die van stuurboord komt voorrang. Rechts gaat dan dus voor!
Een klein zeilschip met het zeil over bakboord heeft voorrang op een klein zeilschip met het zeil over stuurboord. Varen ze met het zeil over dezelfde boeg, dan wijkt loef voor lij, ofwel, het schip dat het hoogst aan de wind vaart, heeft voorrang
Als je met je motorjacht of zeiljacht vanuit een jachthaven of nevenvaarwater het hoofdvaarwater op wilt varen, of je wilt het hoofdvaarwater van daaruit oversteken, dag is het niet toegestaan om de andere boten en schepen te hinderen. Kleine schepen moeten overigens altijd voorrang verlenen aan grotere schepen (20m+). Op de rivieren de Lek, Nederrijn, de Waal, en het Pannerdensch Kanaal geldt overigens altijd: Groot gaat voor klein! Maar dat is dus buiten Friesland!
Ga je binnenkort een boot huren in Friesland, overweeg dan eens om Elfstedentocht per boot varen. Een unieke vaarroute door heel Friesland, met alle facetten die onze watersport provincie te bieden heeft. Verdiep je voor vertrek wel in de bedieningstijden voor sluizen en bruggen. Dat kan wachttijd en oponthoud schelen. Sluizen kom je tijdens deze vaarroute overigens niet tegen, bruggen wel. Hou hierbij de brughoogtes goed in de gaten.